Rəfail Tağızadə - VƏTƏN ŞƏHİDLƏRİ

No description available.

(poema)

Sevinərək gedirdiz

Vətənçün döyüşməyə.

Gözlər Vətən deyirdi,

Sözlər Vətən deyirdi.

Uğurlara inanan

Oğullarım gedirdi

Bu amalın ardınca.

Gedirdi dəstə-dəstə.

Hər üzdə eyni sevinc,

Hər ürəkdə inamla.

Sevinənlər gedirdi,

Seçilənlər gedirdi.

Vətəni seçənlərim!

Vətənçün seçilənlər!

Hər döyüşə girəndə

“CANIM SƏNƏ FƏDADI,

FƏDADI, VƏTƏN!” – dediniz.

Bir dəfə “uf” demədiz,

Vurduqca “of”dediniz.

Heç kəsi qorxutmadı,

Nə ölüm, nə itkilər.

Qələbəyə can verdi

Vətən adlı sevgilər.

Torpaqlar Vətən olur

Qanlarla qarışanda,

İstəklilər qovuşur

Sevgiylə alışanda.

Ruhlar yeni güc alır

Doğmalar görüşəndə.

Addımlar da isinir

Torpaqla öpüşəndə.

***

Hər ucalan bayraqda sizin əzəmətiniz,

Hər alınan zirvədə sizin ruh alqışınız!

Döyüntülər çırpınır parad izdihamında,

Adınız hey ucalır Qələbə nidasında!

***

Hər məclis açılır xoş adınızla,

Açılır təzimlə, yad edilərək.

Adınız önündə hamı baş əyir,

Millətə, dövlətə qürur gətirən,

Həm sevinc gətirən, həm ad gətirən

Bürünən bayrağa yaşam gətirən

Qəhrəman Şəhidlər, igid Şəhidlər!

Sizinlə yüksəlir şöhrətim, şanım,

Adların ən uca nöqtəsisiz siz.

Hardan baxıramsa ordan görünən

Mayaksız, dayaqsız, son zirvəsiz siz!

Mənim qürur yerim, siz Səhidlərim!

Nə qədər bu xalq var, Azərbaycan var,

O qədər siz varsız, yaşayırsınız!

***

Külək döyən qapılar

Sükutları pozurdu.

Hər səsi, hər sədanı

Düşüncələr yozurdu.

Gündüzün həyacanı,

Gecənin səksəkəsi

İçi-çölü döyürdü.

Naməlum xəbərləri

Hərə bir cür çözürdü.

Sondan başlananlara,

Kimlər nəsə yazırdı.

Başlananın sonundan

Kimlər nəsə pozurdu.

Bu yazılan, pozulan,

Dəyişirdi evlərin

Sükunət havasını...

Qapılar döyülürdü.

Ürəklər döyünürdü.

***

Sizdən məktub gəlirdi,

Sevgi, uğur məktubu.

Sizdən məktub gəlirdi,

Torpaq ətirli məktub.

Sizdən məktub gəlirdi,

Sizdən məktub gəlirdi...

Kəsilirdi məktublar,

Yol, gözlər intizarda.

Sizsiz məktub gəlirdi...

Sizsiz gələn məktublar

Dəyişirdi rəngini.

Xəyallar xatirəyə

Dönürdü həmin anda.

Gəlirdi asta-asta,

Gəlirdi qorxa-qorxa.

Dönüb geri baxaraq

Dayanırdı, dururdu,

Məktubu gözləyənin

Hiss edən ürəyitək

Döyünürdü, vururdu.

Sizsiz gələn məktublar

Gəlib çatdı ünvana,

Gəlib çatdı o ana...

Döydü qapıları döydü məktublar,

Döydü ürəkləri, döydü məktublar.

O qara məktublar, yara məktublar.

Şəhid məktublаrı

Şəhid məktublаrı uçur səmаdа.

Bu yurdun göyləri məktublа dоlu.

Аğаclаr məktublu, оtlаr məktublu,

Bu yurdu məktublаr аlıb qоynunа –

Şəhid məktublаrı tut dərir indi,

Şəhid məktublаrı dərd sərir indi.

Bir cаvаn gəlinin röyаlаrındа

Şəhid məktublаrı gül dərir indi,

Məktubun üstünə tül sərir indi.

Dünən də növbədə, bu gün növbədə,

Şəhidin növbəsi qurtаrаn deyil.

Gör neçə аylаrdı, gör neçə ildi,

Şəhid sərhəd bоyu növbədə durur,

Ruhlаrı Vətəndə dövrələr vurur.

Şəhid məktublаrı uçur səmаdа.

Bu yurdun göyləri məktublа dоlu.

Nişаnlı qızlаrın аdı yаzılı,

Sevdiyi qızlаrın kоdu yаzılı,

Arzu məktublаrı uçur səmаdа.

Gözləri qаpıyа, yоlа dikilən

Anаlar qоynundа şəhid məktubu,

Anаlar gözündə tоy mаğаrlаrı

Düzülüb dаlbаdаl, həyətbəhəyət.

Аnа ürəyinə dаmаnlаr dаmır,

Anа ürəyinə gümаnlаr dаmır.

Bulud аrхаsınа çəkilən Ay dа,

Səmаdа məktublаr охuyur indi,

Bu dünyа məktublаr tохuyur indi -

Sevinc məktublаrı, qəm məktublаrı.

Göylərin gözləri dоlub bu gecə,

Pаrlаyаn ulduzlаr sönüb bu gecə.

Qаrа-qırmızılı lentlər yellənır.

Qırmızı yаğışlаr yаğаcаq indi,

Məktublаr gecəni bоğаcаq indi.

Qаrа-qırmızıdı bölgə hər gecə,

Qаrа-qırmızıdı ölkə hər gecə.

Şəhid məktublаrı uçur səmаdа.

Bu yurdun göyləri məktublа dоlu.

Dünənki döyüşün təəssürаtlаrı,

Sаbаhkı döyüşün хоş оvqаtlаrı,

Sevginin, həsrətin vüsаl аnlаrı,

Arzunun üzündə güllə qаnlаrı.

Məktublаr güllədi, sözlər güllədi.

Bu güllə məktublаr, bu söz məktublаr,

Bir qızа, gəlinə bu göz məktublаr,

Anаyа-аtаyа bu köz məktublаr,

Döyür qаpılаrı, döyür evbəev.

Əlləri хınаlı gəlinlər аçır,

Məktubun dаlıncа neçə qız qаçır.

Bu gecə röyаlаr işıqlаr sаçır

Bu gecə, bu gecə hаmı göylərdə.

Şəhid məktublаrı uçur səmаdа.

Bu yurdun göyləri məktublа dоlu.

Bu gecə məktubu pаylаyаn külək

Neçə qаpılаrı qəfil döyəcək…

***

Vətəni qoruyan igidlər gəlir,

Bayrağı yüksəldən oğullar gəlir,

Bayrağa bürünən Şəhidlər gəlir.

Gəlir...

Bir evə tək oğul,

Bir evə iki, üç...

Şəhid tabutlarları yola düzülür...

İzdiham yeriyir, böyük izdiham.

Möhtəşəm coşquyla, ehtiram ilə.

Özünü cənnətə çevirmək üçün

Torpaq qucağını açıb gözləyir

Torpaqçün vuruşub, torpaqçün ölən,

Qəhrəman Şəhidin bassın bağrına.

Tabutlar yeriyir – Şəhid tabutu.

Ananın çiynində oğul tabutu,

Gəlinin çiynində ərin tabutu.

Qeyrət çiyinlərdə gedir tabutlar

Qeyrət ərənlərin son mənzilinə.

Məəttəl qalıbdı dünya bu işə,

Azərbaycan qadınının bu şərəfinə.

Analar yazdılar Zəfər marşını

Şəhid oğulların sədalarında,

Qəhrəman adında, ərən adında.

“Vətənə qurbandı oğlum!” – deyirdi,

Deyirdi qəhrəman, məğrur analar,

Vətənə, torpağa bağlı analar!

***

Torpaqlar sevindi qoynundakıyla,

Zirvələr sevindi yolçularıyla.

Bayraqlar günbəgün ucaya qalxdı

Şəhidin ruhuyla dalğalanaraq.

Xalqın şərəf yeri, qürur yeridi

Vətən sevdalısı, əziz şəhidlər!

Vətən cənnətinin ilk sakinidi

Müqəddəs şəhidlər, məğrur şəhidlər!

Qanıyla sərhədə möhür basanlar,

Xalqın sinəsindən şərəf asanlar!

Vətən sizin ilə Vətəndir, Vətən!

Vətəni qanıyla suvaranlarım!

Siz xalqın, millətin qürur yerisiz,

Bu xalqa, millətə qürur gətirən

Qalxansız, sipərsiz, odsuz, alovsuz,

Vətənin qışını yaz eləyənlər,

Düşmənin köksünü dağ eləyənlər!

Sizin adınızla ucalan bayraq,

Yeridi ən uzaq sərhədlərədək.

Hər məclis açılır xoş adınızla,

Açılır təzimlə, yad edilərək.

Adınız önündə hamı baş əyir,

Millətə, dövlətə qürur gətirən,

Həm sevinc gətirən, həm ad gətirən

Bürünən bayrağa yaşam gətirən

Qəhrəman Şəhidlər, igid Şəhidlər!

Sizinlə yüksəlir şöhrətim, şanım,

Adların ən uca nöqtəsisiz siz.

Hardan baxıramsa ordan görünən

Mayaksız, dayaqsız, son zirvəsiz siz!

Mənim qürur yerim, siz şəhidlərim!

Nə qədər bu xalq var, Azərbaycan var,

O qədər siz varsız, yaşayırsınız!

***

Ucalan bayrağa baxan var.

Bayrağı öpüb and içən var.

Bayrağı yüksəkliklərə qaldıran var.

Bayrağı bağrında daşıyan var.

Bir də bayrağa bürünən var.

Heç bir bayraq sizin büründüyünüz bayraq qədər

Öpülmədi,

Əzizlənmədi,

Sevilmədi.

And içilən də,

Ucalan da,

Qorunan da.

Sinənizdə Qələbə üçün gəzdirdiyiniz Bayraq

Öncə ürək döyüntülərinizlə dalğalandı,

Sonra yurd havasıyla.

Siz bayrağı şərəfləndirdiz,

Bayraq da sizi.

Siz ucaltmaq istədiyin bayraq qədər ucaldız.

Bu sevginin ən yüksək məqamıdır.

İnsan şəhidliyi ilə ucalır.

Torpaq qanla suvarıldıqca Vətən olur,

Müqəddəsləşir.

Bayrağın yüksəldiyi yerdir Vətən zirvəsi.

Siz tarix yazdınız.

Tarix sizinlə yazılacaq.

Yaşayanlar ölümündən sonra yaşayanlardır.

Siz Qələbəni qanıyla qazananlardansız.

Vətəni canından çox sevənlərdənsiz.

“Qanım sənə halal olsun, Vətən!” - deyənlərdənsiz,

Şəhidlər!

Siz Qələbə üçün doğulmusuz.

Siz qürurumuz, şərəfimizsiz!

Siz Vətən sərhəddisiz!

Əbədiyyətiniz mübarək, ŞƏHİDLƏR!

***

Bir ana oturub bardaş quraraq

Sükutlu gecədə, sakit gecədə.

Yenə aram-aram hey sığal çəkir

Oğlunun başına titrəyən əllə.

Duyğular narahat, ruhlar narahat,

Əlmi nəvazişdə, başmı sığalda?!

Burda söz də aciz nəsə deməyə.

Dizmi o haldadı, yaşmı o halda?!

Zamanmı geriyə qayıdıb görən,

Ya bizmi yuxuda il itiririk?

Bu sakit, bu səssiz lal gecələrdə

Yenə gözümüzlə köz götürürük.

Bu səssiz söhbətin sükutu ayrı,

Araya bir kimsə girməz bu anda.

Nədir bu söhbətin mövzusu, Allah?

Oğul xatirədə, ana xəyalda.

Ruhun sevincinlə qoşalaşıbdı

Yenə gülümsəyir dodaqların da.

Torpaqmı yuxuna girib bu gecə?

Bayraq dalğalanır yanaqlarında.

Sən də Qələbəylə birgə gedirsən,

Gedirsən uğura hey sevinərək.

Köksündə döyünən bayraq ucalır

O uca zirvədən əl eləyərək.

Zəfərlərə zəfər qatan şəhidin

Alqışına milyon əllər əl çalır.

Ruhu gəzən obaların, ellərin

Torpağı da sevinclərdən qol açır.

Ürək döyünürsə ad çəkiləndə

İçinin alovu hələ sönməyib.

Qəlblərdə yaşayan, müqəddəsləşən,

Şəhidlər yaşayır, şəhid ölməyib!

Şəhid anaları

Gecəsi övlad yuxulu,

Gündüzü həsrət qoxulu,

Baxır, uzaqlara baxır,

Yoxu var bilən analar,

Sevən, sevilən analar.

Sözləri alqış yerində,

Zəfəri çağrış yerində,

Gəlini xına əlində,

Süfrəsi fəsəli analar,

Qələbə təsəlli analar.

Gözləri hey yol çəkər,

Uzaqdan bir kölgə gələr,

Addımlar bir cüt gül əkər...

Ümidə qucaq analar,

Dözümlü, qoçaq analar.

Sükutu Bisutun kimi,

Duruşu sütun kimi,

Baxışı qurğuşun kimi,

Mərddi qəhrəman analar.

Torpaqdı, anadı Vətən,

Canlardan bahadı Vətən,

Qeyrətli sonadı, Vətən,

Şəhidi doğan analar.

***

Bir sükutda milyon qəm,

Qəminə qurban olum.

Gözüm qarası şəhid,

Kəminə qurban olum.

Hər gün məni yoxlayan,

Daha məni yoxlamır.

Sıxıb məni köksünə,

Öpüb, daha qoxlamır.

Boş qalıb solum-sağım,

Üşüyür yanaqlarım.

Hara uçub sən getdin?

Sınıbdı qanadlarım.

Həsrət qaldığım baxış

Susaraq baxır mənə.

Arzuma qovuşaram,

Kaş bircə kərə dinə.

Çin oldu istəklərin,

Sona yetdi arzular.

Sən ey, Vətən sevdalım,

Sən ey, zirvə qartalım.

Оd götürüb оdlаnаn

Yоllаr yаndırdı məni,

Tоylаrdа yellənməyən

Qоllаr yаndırdı məni.

Həsrət аtа bахışı

Uşаqlаrın üzündə,

Tоydа kişilər süzər

Dul gəlinlər gözündə.

***

“Sənin qeyrətinə qurbanam!” - deyən,

Atalar gözünü dikdi yollara.

O, gedən yollara, gələn yollara...

Bu nə baxışdı, Allah.

Bu nə duruşdu, Allah.

Hara baxır bu ata?

Keçmişəmi boylanır?

Yoxsa, xəyalında,

Ürəyində tutduğu

Bir evə elçi gedir.

Nəvəsinin əlindən

Tutub məktəbə gedir...

Hara baxırsan, ata?

Hara baxırsan, belə?

Sıx sinənə oğlunun

Öpüb alın basdığı

Qan tökülmüş,

Qan höpmuş,

Büründüyü bayrağı.

Bayraq qan rəngindədi.

Torpaq qan rəngindədi.

Nə şəhidin arzusu,

Nə qanlar yerdə qalar!

Sən elə baxma, ata!

Şəhidin sənə baxır

Dayandığı zirvədən.

***

Hər gün bircə barmaq artan, böyüyən,

Uşaqlar atadan böyük oldular.

“Ata” kəlməsinə, ata səsinə

Diksinə-diksinə böyüdü onlar

Sevinclə kədərin qarışığında.

Ata dərdi çəkən körpə,

Uzanıb qəbir üstünə.

Ürəyi qucağı boyda,

Köksünü sıxıb köksünə.

Qalx ayağa, oğul bala,

İsindi ata qucağı.

Bu sevginlə, ürəyinlə,

Sönməz atanın ocağı.

Dərdin özündən böyük,

Dərdinə qurban olum.

Sənintək mən körpənin,

Qəlbinə qurban olum.

Elə yandım, İlahi!

İçimə köz basdılar.

Məni dərdli körpənin

arzusundan asdılar.

***

Gah qara mərmərdən, gah pəncərədən,

Gah da yuxulardan baxdı şəhidlər.

Gah da yol yoldaşı oldu xəyala,

Anaya, sirdaşa, qıza şəhidlər.

Adıyla böyüdü körpə balalar.

İçdə sızıldadı dərin yaralar.

Əlləri xınalı gəlinlər qaldı,

O adla qonşuda qızlar qarıdı.

Şəhidlər хiyаbаnı

Şəhidlər хiyаbаnı…

Qаrа mərmər bаşdаşlаrı,

Göyərdəcək tоrpаğını göz yаşlаrı.

Аğlаmаzmı səni görən,

Hönkürməzmi dərdin bilən,

Nə söyləyər bunu edən

Cаvаbındа аnаlаrа,

Tоrpаqlаşmış аtаlаrın

Bаşdаşını аtа sаnаn

Oğullаrа.

Hаrа bахdım hönkürtülər,

Gilə-gilə göz yаşlаrı.

Bаşdаşını qucаqlаyıb

Qurumuş bаrmаqlаrıylа

Oğul sаçı dаrаyаn

Anаlаr gördüm,

Dərdin içindən sоvrulmuş.

Аydаn аrı, sudаn duru

Sоnаlаr gördüm

Dərdin içində qоvrulmuş.

Şəhidlər хiyаbаnı…

Nələr gördüm,

Nələr, nələr -

Neçə-neçə, cаvаn-cаvаn

Atа gördüm,

Oğul səsi eşitməmiş,

Arzulаrа yetişməmiş.

Аtа gördüm ümidlərdə

İnаmlаrdа yаşаyаsı,

Atаyа оğlun tаnıdаn

Gəlin аnа -

Əlində хınа yаrаsı.

Qəlbimizdə şəhidlər хiyаbаnı.

Dаlğаlаnаn bаyrаğımızdа şəhid qаnı.

***

Sizi hər kəs tanıyır,

Uşaqdan böyüyədək.

O əziz adınızla

Qürurla öyünərək.

Sükutun əlvidası,

Siz Zəfərin adısız.

Qalibiyyət marşının

Sevinci, sədasısız.

Zirvələrdən zirvəsiz,

Ey ucalan Şəhidlər!

Dalğalanan bayraqla

Bir anılan Şəhidlər!

Düşmənə qan udduran,

Qanıyla tarix yazan,

Həm sevilən, anılan,

Ey, qəhrəman Şəhidlər!

Millətin ən dirisi

Sizin üzünüzdə İlahi bir nur,

Sizin üzünüzdə xoş bir təbəssüm.

Demək, siz Allahın seçilmişisiz,

Demək, siz Allahın sevimlisisiz.