Naci YENGİN
Azerbaycan’da kendinizi evinizde hissedersiniz.
Bakü’deki ikinci günümüzde elinde iki tepsi ile çocukları ve eşiyle ziyaretimize gelen konuklarımız var. TARSAM Yönetim Kurulu üyemiz ve yazarımız, Azerbaycan’ın en güzel ailelerden Dr. Hayale Efendiyeva (Zerrabgızı), eşi Elşen Bey ve çocukları Gülnaz, Nergiz’le birlikte Azerbaycan’da hanımların evlerinde yaptığı hamur işi tatlılarından birçok çeşidin bulunduğu ikramlarla ziyaretimize geldiler.
Dr. Hayale Hanım Bakü Devlet Üniversitesi Filoloji doktoru. Aynı zamanda ömrünü Türk dünyasına adayan 28 Eylül 2023’te vefat eden Azerbaycan milletvekili Ganire Paşayeva’nın en yakın arkadaşlarından.
Hayale Hanım 28 Eylül 2025 günü Ganire Paşayeva’nın mezarı başında 2. anım törenine bizim de katılmamızı, mezarlıktaki törenden sonra Ganire Paşayeva’nın baba evine gidileceğini, törenin orada da devam edeceğini, bu anlamlı günde kendileriyle birlikte olursam çok mutlu olacaklarını söyleyince seve seve kabul ettiğimi, Ganire Hanımı mezarı başında anarak Türkiyenin selamlarını, dualarını iletme imkanı bulacağımı ifade ederek davete icabet etmekten mutluluk duyacağımı belirttim.
...
28 Eylül
Ganire Paşayeva’nın kabri. Bakü 2. Fahri Hiyaban mezarlığı.
Azerbaycan’da mezarlıklar sanat ve heykel galerisini andırıyor. Heykeltraşın çalışma alanı gibi bazıları bitmiş bazılarıyla çalışmaya devam edilen bir galeri. Gerek Türklerin ilk dönemlerinden esinlenildiğini düşünün gerekse Sovyet kültürünün etkisi olarak kabul edin ancak bir gerçeğin de altını çizmek gerekiyor. Yahya Kemal’in Madrid elçiliği sırasında İstanbul’un nüfusunu olduğundan fazla söylemesine şaşanlara “Biz ölülerimizle birlikte yaşarız” sözü burada abartı değil, gerçeğin vücut bulmuş şekli gibidir. Azerbaycan’da mezarlıklar her gün ellerinde çiçekler 7’den 77’ye dolup taşıyor. Azerbaycan Türkleri geçmişleriyle bağlarını hiçbir zaman koparmıyor.
Mezarlık tıklım tıklım dolu. Ganire Paşayeva’nın mezarına doğru yürürken sokaklar, caddeler ve koridorlardan oluşan heykel galerisine benzeyen düzenli, temiz, bakımlı, orman denizi gibi kabirlerin yanından geçip tazimle Ganire Paşayeva’nın mezarına ulaşıyorum. Kadın, erkek ellerinde demet demet çiçekler... Saygı ve matemin çok sesli senfonisi gibi Ganire Hanımın önünde eğiliyorlar. Mezarı başında onu yakından tanıyanlar, hatıralarını anlatıyor. Başta emmisi Prof. Dr. Gazanfer Paşayeva, ağabeyi Hüseyin Bey olmak üzere sağlığında Ganire Hanımla birlikte yol almış, yoldaşlık yapan insanlar anılarını paylaşıyorlar. Hoca, Kur’andan ayetler ve dualar okunuyor. Mezarlıkta uzun yıllar öncesinden tanıdığım ve TARSAM’da yazıları yayınlanan Kerkük Gazetesi yayın yönetmeni Dr. Şemseddin Küzeci ile kucaklaşıyoruz.
2. Fahri Hiyaban Mezarlığı, Ganire Paşayeva’nın Emmisi Prof. Dr. Gazanfer Paşayev, Ağabeyi Hüseyin Paşayev ve Naci Yengin.
2. Fahri Hiyaban mezarlığında bir tarafta şehitlerin diğer tarafta ilim, kültür, sanat hayatına hizmet edenlerin mezarları duruyor.
Mezarlıkta anım yapılıp dualar okunduktan sonra mevtayı yakından tanıyanlar ve özel davetliler baba evine davet ediliyor.
Ganire Paşayeva’nın baba ocağı adeta müze haline gelmiş. Ganire Hanım sağlığında ilim ve kültür hayatınında çok önemli eserler veren aynı zamanda ressam olan bir sanatçıdır. Ganire Paşayeva’nın evi aldığı ödüller, yaptığı tablolarla sanat galerisini andırıyor. Türk dünyasının pek çok kurum, şehir ve idaresi tarafından Türk dünyasına yaptığı hizmetlerden dolayı Ganire Paşayeva’ya verilen ödüller, plaketler, hediyeler...
Ganire Hanım vefat etmeden önce Anası Tehran Hanım’la birlikte yaşıyordu. Tehran Hanım emekli kimya öğretmenidir. Ganire Paşayeva 2 kız iki erkek dört kardeşler. Kız kardeşi Ganire hanıma o kadar çok benziyor ki başka bir yerde görseniz Ganire Paşayeva zannedersiniz! Ganire Hanımın babası Elesker Paşayev. edebiyat öğretmeni. Uzun yıllar Düz Kırıklı Köyünde ortaokul müdürlüğü yapmış.
Ganire Paşayeva’nın baba ocağı Bakü Şehri Mazasır kasabasında...Mütevazı sayılabilecek bir ev. Bakü merkezden 40 dakika mesafede. Taziye için hanımlar ve erkekler ayrı odalara alınıyor. Gazanfer Bey, Şemsettin Bey, hoca, biz ve aile üyeleri salona alınıyoruz. Salonda 15 kişilik bir gurup çay, ikramlar arasında konuşmalar yapıyor. Daha sonra yemekler yenip dualar okunuyor. Aile vakur, samimi ve içten.
Ganire Paşayeva Türk dünyasına olan borcunu ödeyerek aramızdan ayrıldı ancak çalışmaları ve örnek hayatıyla Türk dünyasının örnek şahsiyetleri arasında yerini aldı. Allah rahmet eylesin. TARSAM (Türk Dünyası Tarih Stratejik Araştırmalar Merkezi) https://www.tarihistan.org/
