Bünövrəsi Bizans dövründə 6-7-ci əsrlərə aid olan Manazan mağarası, tamamilə insan əlləri ilə yüksək qaya kütləsinə oyulmuş 5 mərtəbəli kiçik mağara otaqlarından ibarət yaşayış məntəqəsinin adıdır. Bu yaşayış məntəqəsi şaquli kənd təşkil etmək üçün, Yeşildere dərəsinin şərqində, Karamandan 40 km uzaqlıqda yerləşən Karaman-Yeşildere Taşkale yolunda yerləşir.
Yeşildere, Taşkale kəndləri arasında yerləşən və şərq və qərbdən vadini idarə etmək üçün strateji əhəmiyyətə malik olan mağaralarda gil əhəngdaşı istilik və rütubəti daim saxlayır ki, bu da insanların orada yaşamasını mümkün etmişdir. Lakin insanların buraya sığınmasının səbəbi Mərkəzi Anadoluda əsrlər boyu davam edən müharibə və hakimiyyət dəyişikliklərindən xilas olmaq istəyən insanların təhlükəsizlik ehtiyacları idi.
Əsrlər öncə canlı yaşayış məskəni olan Manazan mağaralarının fasadı təbii hadisələr nəticəsində dağıdıldığından bu gün əhəmiyyətli bir giriş yoxdur. Bu kompleks silsilə mağara və tunellərə kilsələr, anbarlar, ailələrin yaşadığı evlər və hətta qəbiristanlıqlar da daxil idi. Zaman keçdikcə iki dəfə çökən yaşayış məntəqəsində hələ də 3 mərtəbə qalmaqdadır. Bu yaşayış məntəqəsi qum qala, at meydanı və ölü meydança kimi tanınır. At meydanında 60-a yaxın tək və ya ikiqat otaq hələ də naviqasiyaya yararlıdır. Manazan bu gün artıq yaşayış məntəqəsi olmasa da, Taşkale kənd sakinləri bu cür mülayim mağaralardan buğda və digər dənli və pendir saxlamaq üçün istifadə edirlər.
Karaman muzeyində Manazan mağaralarından gətirildiyi üçün "Manazan gözəlliyi" adlı 1400 yaşlı gənc qızın cəsədi sərgilənir. Manazan Gözəli dünyada mumiyalaşdırılmadan və heç bir kimyəvi maddədən istifadə etmədən bu qədər uzun müddət davam edə bilən azsaylı korpuslardan biridir.
1980-ci illərdə tapılan meyitin bədən bütövlüyü tamdır və o, öz geyimləri və saç hörgüləri ilə havaya qalxan xüsusi şüşə qabda sərgilənir.
Mübariz Rafiqoğlu / Turkustan.Az
