Koronavirus pandemiyası əyləncə vərdişlərini də yenidən formalaşdırıb. Epidemiya dövründə oyun asılılığı əhəmiyyətli dərəcədə artdı. Parka, bağçaya gedə bilməyən uşaqlar telefon və planşetlərə üz tuturdu. Mütəxəssislər, oyun asılılığının müalicə edilə biləcəyini bildirdilər.
Pandemiyanın təsirindən yeni nəsil oyunlara aludə oldu.
Turkustan.az xəbər verir ki, açıqlama Üsküdar Universitetinin Qurucu Rektoru Psixiatr Prof. Dr. Nevzat Tarhandan gəlib.
Universitetdən verilən açıqlamada fikirlərinə yer verilən Tarhan, rəqəmsal oyun asılılığının populyarlığının xüsusilə epidemiya dövründən sonra əhəmiyyətli dərəcədə artdığına diqqət çəkib.
İnsanların içinə qapanıb evdə tək qaldığını ifadə edən Tarhan, "Onlar bir əyləncə növü və maraq sahəsi olaraq oyunlara çevriliblər. Dünyada aparılan araşdırmalara görə yüzdə 50 ətrafında artım var. epidemiya dövründə narkomaniyanın diaqnostikasında” dedi.
Yalnız istifadədə deyil, həm də asılılıq diaqnozunu artıracaq istifadə artımının olduğunu vurğulayan Tarhan, bunları söylədi:
"Epidemiya bitdikdən sonra bu, tədricən normallaşmalıdır, amma normallaşmır. Bu, artıq bir asılılıq növü kimi ədəbiyyata daxil olub. Bu, daha çox uşaqlarda, xüsusilə gənclərdə baş verir. Artan səbəb oyun aludəliyi onun asanlıqla əldə edilə bilən və rahat olmasıdır.Xüsusən də evin rahat mühitindən çıxıb oyun oynayanda"."Kənarda top oynamaq əvəzinə enerji tələb etməyən oyunlar oynayırlar.Oyunların çoxu subay deyil. -oyunçu oyunları, ancaq onlayn, yəni qrup oyunları, strategiya oyunları."
Nevzat Tarhan qeyd edib ki, Türkiyə Statistika Təşkilatının (TÜİK) statistikasına əsasən, 6-15 yaş arası uşaqlar arasında 66 faiz artım olub.
Tarhan, "Ötən illərlə müqayisədə TÜİK ədəbiyyatına daxil edilmiş və statistika ilə tanınan həyəcan siqnalıdır. Bunu öz klinik təcrübəmizlə görürükmü? Bunu çox görürük. Xüsusilə də uşaq psixiatrlarının vakalarında. gəlin, biz buna ekran ifşası deyirik. Ekran ifşası indi bizim müntəzəm olaraq axtardığımız və soruşduğumuz bir elementə çevrilib." "Uşaq ekranda nə qədər vaxt keçirir?" O, açıqlama verib.
Vaxtını planlı şəkildə istifadə edən uşaqlarda asılılığın olmadığını bildirən Tarhan, gününü qeyri-müəyyən, təsadüfi olaraq gündə 3 saat, gündə bir saat keçirən uşaqlarda asılılığın olmadığını vurğulayıb.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, araşdırmaların imkanlı ailələrdə oyun konsollarına üstünlük verildiyini, orta və aşağı gəlirli ailələrin isə daha çox smartfona üstünlük verdiyini, oyun aludəçisi olaraq gördüklərinin daha çox valideynləri ilə vaxt keçirməyən uşaqlar olduğunu, hətta Uşaqlar oyuna o qədər aludə olurlar ki, otaqlarından çıxmırlar.
Koreyada 27 saat oyun oynadıqdan sonra infarktdan ölən hadisələrin olduğunu xatırladan Tarhan, "Oyun asılılığı həqiqətən beyindəki mükafat-cəza sistemini pozur. Buna oyun deməməliyik, nə olacaq? Çox Analar evdə gözümün qabağında “nə olacaq?” deyərək oyunlar oynayır” “Onu nəzərə almayanda bir müddət sonra uşaq başqa heç nədən həzz almağa başlayır. Hazırda narkomanlar "Mükafat çatışmazlığı sindromu" adlanır.Beyin bu insanlarda mükafatlardan doymur". qiymətləndirməsini edib.
Tarhan bu asılılığın müalicəsinin olduğunu qeyd edərək, "Oyun asılılığının müalicəsinin olmadığını düşünməməliyik. Oyun asılılığı çox asanlıqla müalicə olunur. Onları oyundan məhrum edirik... Oyuna aludə olan uşaqlar var. və yatırdıq.Onlar çox yaxşı uşaqlardır.Ailədə valideynlər arasında sevgi var,iki "Şəxsiyyət sevgisi var,ancaq nizam-intizam zəifdir.Çox ağıllı uşaqlar gözəl strategiya oyunları edir.Onlar hədiyyələr verirlər. orada oyunlar. Hətta pul mükafatı verənlər də var. Bu, çox cəlbedicidir. Uğurlandırdığı üçün uşaqların diqqəti yayınır". dedi.
Ana və atada həddindən artıq məhəbbət səbəbiylə nizam-intizam pozulduğu zaman uşağın hedonist və xəyalpərəstləşdiyini və bu gün oyun aludəçiliyinin ən çox rast gəlinən səbəbi olduğunu bildirən Tarhan, uşağın ailə içində bədbəxt və narahat olmağa başladığını ifadə edib.
Tarhan, "Özünü oyun aludəçiliyinə verərək bu bədbəxtlik və narahatçılıqdan rahatlamağa çalışır. Ev təhlükəsiz bir mühit deyilsə, davamlı ər-arvad ixtilafı varsa, iğtişaşlar varsa, bu oyun asılılığına gətirib çıxarır. Mən belə bir oyun aludəçisi olduğunu bilirlər, uşaq məktəbə getmir, məktəbə göndərə bilmirlər. Getdilər “Gördülər ki, valideynlər uşağa liderliyi itiriblər. Ana və ata passiv idi. Uşaq olanda rəhbər, təbii ki, bu uşaq məktəbə getmir”.
Eltac/Turkustan.az
