Türk dünyası tarih boyunca hiç olmadığı kadar son yıllarda birbirine yaklaşmış ve ortak değerlerini tanıma, işbirliğini arttırma imkanlarına kavuşmuştur.
Türk dünyasını birbirine bağlayan binlerce yıllık ortak değerleriyle oluşan güçlü medeniyet birikimi son çeyrek asırda daha da güçlenerek devam etmektedir.
Türk devletleri arasında yaşanan dostluk, kardeşlik kültürel işbirliği, ekonomik birliktelik, ortak iletişim kanallarının açılması, öğrenci değişimi, TV yayınları gibi pek çok gelişmeye paralel olarak artan ilişkiler daha bir görünür, yaşanır, fark edilir hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak Türk Devletleri Teşkilatı projesi düşünce olmaktan çıkarak Türk dünyasında barış ve kardeşliği sağlayarak dünyaya örnek kalıcı dünya barışının sağlanmasına yönelik önemli mesajlar verme yolunda adımlarını sağlam atmalıdır.
Bölge ve Dünya barışının sağlanmasında Türk Devletleri Teşkilatı örnek Uluslararası Örgüt olma yolunda önemli adımlar atmakta ve çalışmalarını bu düşünceyle yapmaktadır.
Özellikle uzun yıllar Sovyetler Birliğinin egemenliği altında yaşamak durumunda kalan Türk coğrafyalarında yaşayan Türk halkları yönü her zaman Türkiye dönük olmuş, kalpleri Türkiye için çarpmıştır.
1990 sonrası Türk coğrafyalarında yaşayan Türk halkları yeni bir sürece girmiş Sovyetlerden kalma suni adlandırmada olsa bağısız Türk devletlerini kurmuşlardır.
1990 sonrası bağımsızlığını kazanan Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan gibi Türk devletlerinin ve halklarının sorumluluğu, görevi 1990 sonrası daha da artmıştır. Sovyetler döneminden kalan sorunları çözmek, iç barışı sağlamak, güçlü devlet yapılanması oluşturmak, eğitim, askeri, siyasi, teknolojik, sosyal adalet, hukuk, kültür... gibi bağımsızlık, uluslararası ilişkiler, Türk devlet ve topluluklarıyla olan güçlü bağları güçlendirmek... pek çok alanda faaliyet yürütecek yetişmiş insan gücü ve eğitimli kadrolara ihtiyaç duyulmuştur.
1990 sonrası bağımsızlığını kazanan Türk devletleri geçen 35 yılın ardından değişik sınanmalarla mevcut sistemlerini daha da güçlendirerek bu günlere gelmişlerdir.
Bu günden yarınlara uzanan süreçte bağımsızlığını yeni kazanan Türk devlet ve halklarını bekleyen birçok konu başlığı ve faaliyet alanı bulunmasına rağmen gelinen süreç büyük bir başarı örneğidir ve geleceğe umutla bakılmasını sağlmaktadır.
Türk coğrafyalarında yaşayan her ferdin içinde yaşadıkları vatanlarına ve bağlı bulundukları devletlerine-yönetime, yasalarına karşı sağlam bağla bağlı olmaları önceliklidir ve gereklidir.
Türk dünyasının gelişmesinde her Türk devleti ve her Türk ferdinin Türk devletlerinin ekonomik, kültürel, ticari... askeri, siyasi birlik ve beraberliğine giden yolda çok önemli sorumluluğu vardır.
Türk coğrafyalarında yaşayan ve Türk halklarının kardeşliğine, birlik ve beraberliğine, ortak geçmiş ve ortak geleceğine inanan her insanın yapması gerektiği gibi biz de Türk coğrafyalarına herhangi bir nedenle giden her insanın gidip gördüğü, gözlemlediği yerlerle ilgili yazması, ortak projelere katılması gerektiğine innıyoruz.
25 Eylül-16 Ekim 2025 tarihleri arasında bulunduğum Azerbaycan-Bakü ile ilgili ekonomik, sosya- kültürel gözlemlerimi paylaşmak gerektiğine inanıyorum.
***
Uzun sayılabilecek bir süre Bakü'de kaldım. Bakü Türk dünyasının, özellikle Kafkaslar'ın en önemli, en gelişmiş şehri Bakü.
Bakü, Türk tarihindeki yeri ve kültürel özellikleriyle Sovyet döneminin hatıralarını, mirasını Türk kültürünün en güzel örnekleriyle birlikte harmanlayarak yaşatmaya devam ediyor.
Bakü, Azerbaycan nüfusunun yarısını bünyesinde barındırıyor. Azerbaycan nüfusu ekonomik, siyasi, savaş vb. birçok sebeple Bakü'ye taşınmış gibi.
Ancak Bakü aynı zamanda sanat, mimari, müzik, kültür ve gastronomi şehri. Gaziantep’i aratmayacak denli önemli güçlü yemek, mutfak kültürü var dersem Gaziantep’e haksızlık etmem.
Bakü’de gözlemlediğim özellikle Ekim ayında, sonbahar mevsiminde biraz nar ve ceviz şehri gibi insanı kendine çekiyor.
Bakü'yü gidip görmeyen, Azerbaycan Türkleriyle hemhal olmayanlar Türk dünyasını yeterince tanımıyor demektir.
Azerbaycan, Türk dünyasının, Türk birliği ve Turan idealinin en canlı ve dinamik şehri olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Bakü'yü Turan’a hazır gördüm.
Bakü'den, Azerbaycan Türklerinden Türk dünyasının ortak geleceğine atılacak adımlarda öğreneceği çok şey var.
TARSAM (Türk Dünyası Tarih Stratejik Araştırmalar Merkezi) https://www.tarihistan.org/
Devam edecek...
