ABŞ prezidenti Trampın Qəzza planı İsrail hökumətinin təsdiqi ilə rəsmi olaraq qüvvəyə minib.
Turkustan.az xəbər verir ki, bu, iki ildir İsrailin hücumu altında olan Qəzzada atəşkəsin əldə olunması deməkdir. “Qəzza müharibəsinin hərtərəfli sonu” adlı razılaşmanın təfərrüatları açıqlanıb. Mətni Türkiyə adından MİT direktoru İbrahim Kalın imzalayıb.
Türkiyənin iştirakı ilə Qəzzada atəşkəs yaradan və onun icra prosesi ilə bağlı inkişafları izləyən razılaşmanın təfərrüatları ortaya çıxıb.
AA-nın təhlükəsizlik mənbələrindən əldə etdiyi sənəd “Prezident Trampın “Qəzza müharibəsinə hərtərəfli son qoyulması” təklifinin həyata keçirilməsi addımları” adlanır və altı maddədən ibarətdir.
Mətndə Türkiyə adından Milli Kəşfiyyat Təşkilatının direktoru İbrahim Kalının imzası var.
Müqavilənin tam mətni aşağıdakı kimidir:
1. ABŞ prezidenti Donald Tramp Qəzza zolağında müharibənin sona çatdığını və tərəflərin bu məqsədlə lazımi addımları həyata keçirməyə razılaşdıqlarını açıqlayır.
2. Müharibə İsrail hökumətinin razılığı ilə dərhal başa çatacaq. Bütün hərbi əməliyyatlar, o cümlədən havadan və artilleriyadan bombardmanlar və hədəfə alma əməliyyatları dayandırılacaq. İsrail ordusunun geri çəkildiyi bölgələrdə hava nəzarəti 72 saat müddətinə dayandırılacaq.
3. Təklifdə qeyd olunduğu kimi və 19 yanvar 2025-ci il tarixli humanitar sazişə uyğun olaraq humanitar yardım və dəstək materiallarının axını dərhal başlayacaq. Humanitar yardımın və dəstək materiallarının həyata keçirilməsi üçün addımlar əlavədə verilmişdir.
4. İsrail ordusu əlavə edilmiş X nömrəli xəritədə razılaşdırılmış xətlərə çəkiləcək. Bu geri çəkilmə Prezident Trampın açıqlamasından və İsrail hökumətinin təsdiqindən sonra 24 saat ərzində tamamlanacaq. Nə qədər ki, HƏMAS razılaşmanı tam yerinə yetirəcək, İsrail ordusu geri çəkildiyi ərazilərə qayıtmayacaq.
5. İsrail ordusu 72 saat ərzində geri çəkildikdən sonra Qəzzada diri və ölü bütün İsrailli girovlar azad ediləcək.
a. İsrail ordusu geri çəkilməsini tamamladıqdan sonra HƏMAS girovları araşdırmağa başlayacaq və bütün müvafiq məlumatları toplayacaq. HƏMAS aşağıdakı 5.e bəndində qeyd olunan məlumat mübadiləsi mexanizmi vasitəsilə öz nəticələri ilə bağlı rəy bildirəcək. İsrail fələstinli məhbuslar və Qəzza zolağından İsraildə saxlanılan məhbuslar haqqında məlumat verəcək.
b. 72 saat ərzində HƏMAS bütün sağ qalan girovları, o cümlədən Qəzzada fələstinli qruplaşmaların saxladığı girovları azad edəcək.
c. HƏMAS 72 saat ərzində əlində olan və Qəzzada fələstinli qruplaşmaların əlində olan ölü girovların cəsədlərini təhvil verəcək.
d. 72 saat ərzində HƏMAS ölmüş girovlarla bağlı əldə etdiyi bütün məlumatları aşağıdakı (e) bəndində göstərilən məlumat mübadiləsi mexanizmi vasitəsilə paylaşacaq. İsrail nəzarətində olan hər hansı ölü Qəzzalıların qalıqları ilə bağlı məlumat verəcəkdir.
e. İki tərəf arasında vasitəçilər və Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi (BQXK) vasitəsilə 72 saat ərzində alına bilməyən ölü girovların qalıqları və ya İsrailin əlində olan Qəzzalıların qalıqları ilə bağlı məlumat və kəşfiyyat mübadiləsi aparmaq üçün məlumat mübadiləsi mexanizmi yaradılacaq. Mexanizm bütün girovların qalıqlarının tam və təhlükəsiz eksqumasiyasını və geri qaytarılmasını təmin edəcək. HƏMAS bu öhdəliklərin sürətlə yerinə yetirilməsini təmin etmək üçün hər cür səy göstərəcək.
f. Həmas bütün girovları azad etdiyi kimi, İsrail də əlavə edilmiş siyahılara uyğun olaraq müvafiq sayda fələstinli məhbusu azad edəcək.
g. Girovların və məhbusların mübadiləsi razılaşdırılmış mexanizmə uyğun olaraq, vasitəçilər vasitəsilə və Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsinin (BQXK) nəzarəti altında həyata keçiriləcək. Bu proses zamanı heç bir ictimai mərasim və ya mediada işıqlandırma olmayacaq.
6. Hər iki tərəflə icraya nəzarət etmək və koordinasiya etmək üçün tərəflərin razılaşdırdığı ABŞ, Qətər, Misir, Türkiyə və digər ölkələrin nümayəndələrindən ibarət işçi qrupu yaradılacaq.
Aytən Yaşar/ Turkustan.az
