Çay və qəhvə arasında sonsuz rəqabətə sağlamlıq faktorları da əlavə edilib. Hər ikisi ürək sağlamlığı və sağlamlıq kimi faydalar təklif edir, lakin nəticədə biz bunlardan hansına ehtiyacımız olduğuna görə seçimimizi edirik. Ona görə də bu müsabiqədə hələ ki, qalib yoxdur.
Səhər əliniz çaydana və ya qəhvədənə gedirmi? Hansına üstünlük verirsinizsə, alimlərin fikrincə, həddindən artıq olmamaq şərti ilə sağlam seçim edirsiniz. Qəhvə və çay yarışı son illərin ən aktual mövzularından biridir, lakin hələlik biri digərindən daha yaxşı görünmür, çünki hər ikisinin sağlamlığa təsiri fərqlidir.
QƏHVƏ: LİF MƏNBƏYİ
Amerika Sağlamlıq İnstitutunda aparılan araşdırmalar göstərir ki, qəhvənin tərkibində çaydan daha çox lif var. Tədqiqatın nəticələrinə görə, orta hesabla bir fincan qəhvənin tərkibində 1,1-1,8 qram lif var. Lif miqdarı qəhvənin necə dəmləndiyindən asılıdır. Üç fincan qəhvə gündəlik lif ehtiyacımızın təxminən beşdə birini, yəni 25 qramı ödəyə bilər.
ÇAY
Bitirmək üçün işiniz və ya oxumaq üçün imtahanlarınız var? Bu baxımdan hər iki içkinin tərkibindəki kofein konsentrasiyaya kömək edə bilər. Tədqiqatlar sübut etdi ki, kofein diqqəti, canlılığı və çevikliyi artırır. Bununla belə, həddindən artıq kofein istehlakı da əsəbilik, ürəkbulanma, yuxusuzluq, ishal və taxikardiya kimi problemlərə səbəb ola bilər.
Bir fincan (təxminən 240 mililitr) qəhvədə 100 milliqram kofein var. Eyni miqdarda qara çayda 50 milliqram kofein var. Ancaq bu baxımdan çayın daha bir böyük üstünlüyü var: Tərkibində sizə canlılıq verəcək, lakin yuxunu pozmayacaq miqdarda kofein var.
Çay və qəhvə polifenolların yaxşı mənbəyidir. Polifenollar bir çox sağlamlıq faydası olan bitki birləşmələri kimi ifadə edilir. Amerika Sağlamlıq İnstitutunda da aparılan başqa bir araşdırma, polifenolların xroniki xəstəliklərin riskini azaltdığını və yoğun bağırsaqda faydalı mikroblar adlandırıla bilən mikrobiomun "əsas qidası" olduğunu ortaya qoyub.
ÜRƏK XƏSTƏLİKLƏRİ RİSKİNİ AZALDIR
Böyük qruplar üzərində aparılan çay və qəhvənin ürək sağlamlığına təsiri ilə bağlı araşdırmalar bu mövzuda çoxlu məlumatlar təqdim edir. Çay və qəhvənin tərkibində olan antioksidant və polifenolun ürək sağlamlığına qoruyucu təsir göstərdiyi məlumdur.
Kliniki sınaqlar göstərir ki, xüsusilə yaşıl çayın müntəzəm istehlakı yüksək təzyiq və xolesterin üçün faydalıdır. Gündə 2-4 stəkan kofeinsiz qəhvə istehlakı da ürək xəstəliklərinin qarşısını alır.
XƏRÇƏNG, ŞƏKƏRLİ DİABET VƏ DİGƏR...
İllər ərzində aparılan çoxsaylı hərtərəfli araşdırmalar göstərir ki, kofeni müntəzəm və məsuliyyətlə istehlak edənlərin xərçəngə tutulma riski digər insanlara nisbətən daha azdır. İndiyə qədər aparılan tədqiqatlar çay istehlakı ilə xərçəng arasında dəqiq əlaqə aşkar etməyib.
Digər tərəfdən, müntəzəm olaraq qəhvə istehlak edənlərin 2-ci tip diabetə tutulma ehtimalı daha azdır. 1 milyondan çox insan üzərində aparılan araşdırma göstərir ki, hər gün 4 stəkan kofe içən insanlarda şəkər xəstəliyinə tutulma riski digər insanlara nisbətən 25 faiz azdır.
Bununla belə, stressi azaltmağa gəldikdə, oxlar burada çayı göstərir. Amerika Milli Sağlamlıq İnstitutunun bu mövzuda hazırladığı araşdırma, çayın stresə səbəb olan kortizol hormonunu azaldığını sübut edir. Kofeinin kortizolu artırdığı bilinir.
İKİSİ ÖMÜRÜ UZATIR
Çay və qəhvənin ümumi faydalarından biri uzunömürlülükdür. Böyük Britaniyada 500.000 insan üzərində 14 illik təcrübə nəticəsində məlum olub ki, hər gün ən azı iki fincan çay içənlər 9-13 faiz daha çox yaşayır.
Qəhvə ilə bağlı isə 172 min insanla aparılan 7 illik araşdırmada hər gün 2-4 fincan qəhvə istehlak edənlərin digərlərindən yüzdə 30 daha uzun yaşadığı ortaya çıxıb.
Tədqiqatlar göstərir ki, qəhvə həvəskarları diabet, xərçəng və bağırsaq mikrobiomlarında, çay içənlərdə isə qan təzyiqi, xolesterin, stress səviyyələri, psixi sağlamlıq və yaradıcılıqda daha yaxşı olur. Ürək sağlamlığı və uzunömürlülük baxımından hər iki içki siyahının başındadır. Bununla belə, Harvard Universiteti Tibb Fakültəsindən professor Sanjiv Çopra bildirir ki, qəhvənin sağlamlığa faydaları ilə bağlı araşdırmaların sayı çoxdur və çayla bağlı bu cür əhatəli araşdırmaların sayı artırılmalıdır.
Amma söhbət çay və kofe yarışında populyarlıqdan gedirsə, hər ikisi böyük məğlubiyyət alır. Araşdırmalar dünyada hər fincan qəhvəyə üç stəkan çay olduğunu göstərsə də, su hələ də bizim sevimli içkimizdir.
Hazırladı: Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
Mənbə: haberglobal.com.tr
