İsrail və İranın qarşılıqlı hücumları ilə Yaxın Şərqdə gərginlik artsa da, münaqişələrin regiona yayılması ilə bağlı narahatlıqlar oktyabrın 7-dən etibarən pik həddə çatıb. Bütün dünya İsrailin mümkün addımını gözlədiyi bir vaxtda Təl-Əviv rəhbərliyinin qarşısında üç seçim var.
Turkustan.az xəbər verir ki, oktyabrın 7-dən etibarən beynəlxalq ictimaiyyət Qəzzadakı münaqişələri sakitləşdirmək üçün səy göstərsə də, indi İsrail və İran arasındakı gərginliyin qisas dövrünə girəcəyi və nəticədə regionda daha böyük müharibəyə səbəb olacağı ilə bağlı narahatlıqlar var. Aprelin 1-də İsrailin Dəməşqdəki İran konsulluğuna hücumuna genişmiqyaslı pilotsuz təyyarə və raket hücumu ilə cavab verən İran, özünümüdafiə olaraq xarakterizə etdiyi hücumla aprelin 1-də qisas aldığını və məsələnin gündəmdə olduğunu açıqlayır. bağlıdır. Aprelin 13-də İsrailin İranın cavab tədbirinə qarşı müdafiə əməliyyatını dəstəkləyən ABŞ İsrailin mümkün cavabına qarşı olduğunu da açıqlayıb. İsrail ictimaiyyəti arasında hansı mövqe tutacağına qarşı müxtəlif səslər yüksəlir. Bölgədə münaqişə sərhədlərinin genişlənməsi təhlükəsi oktyabrın 7-dən bəri ən yüksək həddə çatsa da, İsrailin ata biləcəyi 3 mümkün addımın olduğu düşünülür.
İsrail qarşısında birinci variant İranın cavab tədbirinə cavab verməməkdir. Bu variantın reallaşmasında ən böyük payın ABŞ-ın təzyiqi olacağı bildirilir. ABŞ prezidenti Co Baydenin 13 aprel hücumundan sonra İsrailin müdafiəsinə dəstəyini davam etdirəcəklərini ifadə edən ilk açıqlamasının ardınca İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahuya “əks-hücumda sizinlə olmayacağıq” mesajı gəldi. O vaxtdan bəri ABŞ administrasiyası İsraili 300-dən çox pilotsuz təyyarə və raketlə hücumun qarşısını almağı qələbə kimi dəyərləndirməyə və yeni hücuma keçməməyə çağırır. Bayden administrasiyası Tehrana qarşı diplomatik cavab istəsə də, ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd J. Ostinin israilli həmkarı Yoav Gallant ilə telefonda danışdığı və ABŞ-ı İsrailə hücum etməməyə çağırdığı bildirilir. Lakin İsrailin sərt bəyanatları Tel-Əviv rəhbərliyinin bu varianta diqqət yetirmədiyini göstərir.
Təl-Əviv administrasiyası üçün başqa bir variant İran ərazisini birbaşa hədəfə almaq əvəzinə, Tehranın Suriya, İraq və Livan kimi ölkələrdəki müvəkkil qüvvələrinə hücum edərək cavab tədbirlərinin əhatə dairəsini məhdudlaşdırmaqdır. Amerikanın NBC televiziyasına danışan ABŞ müdafiə rəsmiləri İsrailin bu variantı ciddi şəkildə nəzərdən keçirdiyi qənaətindədir. ABŞ tərəfi bildirir ki, Tel-Əviv İsrail rəsmiləri ilə əvvəlki görüşlərində bu istiqamətdə addım atılacağına dair siqnallar verib. ABŞ rəsmiləri həmçinin bütün müttəfiqlərinin İsraili regional müharibəyə başlamaması ilə bağlı xəbərdar etdiyini bildirib və əksinə hər hansı bir cəhdin İrana qarşı müdafiə cəbhəsində çatlaqlara səbəb olacağını qiymətləndirib. Əvvəllər Yaxın Şərqdə İranın dəstəklədiyi milis qüvvələrini vuran İsrail ordusu da tez-tez İranın ən böyük dəstəkçisi olan Livan Hizbullahının mövqelərini hədəfə alır. Dünən İsrail ordusu Hizbullahın Livanın cənubundakı mövqelərinə hava zərbəsi endirib. 3 Hizbullah komandirinin öldürüldüyü açıqlanıb.
İsraildə ən qorxulu ssenari - İran gərginliyi Tel-Əviv administrasiyasının fişini çəkib birbaşa İranı hədəf almasıdır. İranın “mümkün hücuma eyni şəkildə cavab veriləcək” bəyanatları ilə birlikdə oxunduğunda qisas silsiləsi yarada və regional müharibəyə səbəb ola biləcək bu addım yüksək səviyyəli şəxslərin açıqlamaları nəzərə alınmaqla Təl-Əviv tərəfindən tamamilə rədd edilməyib. İsrail rəsmiləri. Netanyahu hökumətində şahin qanadını təmsil edən müdafiə naziri Gallant və ona yaxın ordu nümayəndələri İrana cavab verəcəkləri ilə bağlı açıqlamalar verərkən, maliyyə naziri Bezalel Smotrich və ictimai təhlükəsizlik naziri İtamar Ben Qvir kimi ifrat sağçılar İrana cavab verib. Oktyabrın 7-dən bu yana Netanyahu üzərində təsirli olan, yüksəltmə çağırışı da davam edir. Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin prezidenti Rafael Qrossinin 13 aprel hücumundan sonra İranın nüvə obyektlərini bir gün müddətinə bağlaması ilə bağlı açıqlaması Tehran rəhbərliyinin də İsrailin birbaşa hücuma keçə biləcəyini düşündüyünə işarə edir.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
