Ağrı kəsiciləri, həmçinin analjeziklər olaraq bilinir, adətən ağrı və narahatlığı aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. Onlar düzgün istifadə edildikdə kifayət qədər təsirli ola bilər, lakin ağrıkəsicilərin tez-tez və həddindən artıq istifadəsi müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Yaxşı, ağrıkəsicilərin tez-tez istifadəsi hansı nəticələrə səbəb olur?
Ağrı kəsiciləri ağrıları aradan qaldırmaqda əhəmiyyətli bir rahatlama təmin edə bilər, lakin çox tez-tez istifadə edildikdə ciddi sağlamlıq risklərinə səbəb ola bilər.
Potensial zərərləri anlamaq və daha təhlükəsiz ağrı idarə strategiyalarının həyata keçirilməsi sağlamlığı və rifahı qorumaq üçün vacibdir.
Təlimatlara uyğun olaraq ağrıkəsicilərdən istifadə edin, həkiminizlə məsləhətləşin və mümkün yan təsirləri minimuma endirmək üçün alternativ ağrı kəsici üsulları araşdırın.
İbuprofen və aspirin kimi NSAİİlər adətən iltihabı azaltmaq və ağrıları aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. Reçetesiz satıla bilən bu dərmanlara baş ağrısı, əzələ ağrıları və artrit kimi xəstəliklərin müalicəsində tez-tez üstünlük verilir.
Parasetamol tez-tez istifadə olunan başqa bir ağrı kəsicidir. Qızdırmanı azaltmaqda və baş ağrıları və menstrual kramplar kimi yüngül və orta dərəcədə ağrıları aradan qaldırmaqda təsirli olur.
Morfin, oksikodon və hidrokodon kimi opioidlər şiddətli ağrıları müalicə etmək üçün istifadə edilən güclü reçeteli ağrıkəsicilərdir. Onlar tez-tez əməliyyatdan sonra və ya xroniki ağrı hallarında təyin edilir.
QSİƏP-lərin tez-tez istifadəsi mədə xorası, qanaxma və qastrit kimi mədə-bağırsaq problemlərinə səbəb ola bilər. Bu dərmanlar mədənin selikli qişasını qıcıqlandıra və ciddi mədə-bağırsaq komplikasiyaları riskini artıra bilər.
Parasetamolun həddindən artıq istifadəsi qaraciyərin ciddi zədələnməsinə səbəb ola bilər. Parasetamol qaraciyərdə emal olunur və həddindən artıq istifadə qaraciyərin tutumunu aşa və kəskin qaraciyər çatışmazlığına səbəb ola bilər. Müntəzəm olaraq spirtli içki qəbul edən şəxslərdə bu risk daha yüksəkdir.
NSAİİ-lərin uzun müddət istifadəsi böyrəklərə zərər verə bilər. Bu dərmanlar böyrəklərə qan axını azalda bilər, böyrək funksiyasını pozur və xroniki böyrək xəstəliyinə və ya kəskin böyrək zədələnməsinə səbəb olur.
Xüsusilə yüksək dozalarda NSAİİlər infarkt və vuruş kimi ürək-damar problemləri riskini artıra bilər. Bu dərmanlar qan təzyiqini artıra və qan laxtalanmasına təsir göstərərək ürək-damar xəstəliklərinə kömək edə bilər.
Opioidlər yüksək asılılıq və asılılıq riski daşıyır. Opioidlərin tez-tez istifadəsi tolerantlığa səbəb ola bilər, burada eyni ağrı kəsici effekti təmin etmək üçün daha yüksək dozalar lazımdır. Bu, fiziki asılılığın və asılılığın inkişafına gətirib çıxara bilər ki, bu da dərmanı tərk etməyi çətinləşdirir.
Opioidlərin yüksək dozaları tənəffüs sistemini sıxışdıraraq, nəfəsin yavaşlamasına və ya dayaz olmasına səbəb ola bilər. Ağır hallarda bu, tənəffüs çatışmazlığına və ölümə səbəb ola bilər. Opioidlər digər sedativlər və ya spirt ilə birlikdə istifadə edildikdə bu risk daha yüksəkdir.
Paradoksal olaraq, ağrıkəsicilərin həddindən artıq istifadəsi ağrıya həssaslığın artmasına, yəni hiperaljeziyaya səbəb ola bilər. Bədən dərmanlara daha az reaksiya verə bilər və ağrıları azaltmaq üçün daha yüksək dozalar tələb oluna bilər, bu da ağrının zamanla daha da pisləşməsinə səbəb olur.
Opioidlərin uzun müddətli istifadəsi yaddaş, diqqət və qərar qəbul etmə qabiliyyətlərinə təsir edən idrak funksiyalarının pozulmasına səbəb ola bilər. Bu vəziyyət gündəlik fəaliyyətlərə və həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər.
Həmişə ağrıkəsicilərin tövsiyə olunan dozasına və istifadə müddətinə əməl edin. Təyin olunmuş miqdarı aşmayın və lazım olduğundan daha uzun müddət istifadə etməyin.
Ağrı kəsicilərin istifadəsinə başlamazdan və ya artırmazdan əvvəl həkiminizlə məsləhətləşin. Onlar ən uyğun ağrı idarə planını müəyyən etməyə və mümkün yan təsirləri izləməyə kömək edə bilər.
Fizioterapiya, akupunktur, masaj və istirahət üsulları kimi alternativ ağrı kəsici üsulları nəzərdən keçirin. Bu üsullar ağrıkəsicilərə ehtiyacı tamamlaya və ya azalda bilər.
Ağrı kəsicilərin mümkün yan təsirlərindən xəbərdar olun və hər hansı anormal simptomlar barədə həkiminizə məlumat verin. Yan təsirlərin erkən aşkarlanması ciddi fəsadların qarşısını ala bilər.
Xüsusilə parasetamol və opioidlər qəbul edərkən spirt istehlakından çəkinin, çünki bu, qaraciyərin zədələnməsi və digər ağırlaşmaların riskini artıra bilər.
Balanslaşdırılmış pəhriz, müntəzəm idman və kifayət qədər yuxu ilə sağlam həyat tərzini qoruyun. Bu vərdişlər ümumi sağlamlığı yaxşılaşdırır və ağrıkəsicilərə ehtiyacı azaldır.
Sağlamlıq problemləri qarşısında mütəxəssislərlə məsləhətləşmələr düzgün diaqnoz və müalicə, fəsadların qarşısının alınması, fərdi qayğı və psixoloji dəstək baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Sağlamlığınızı qorumaq və bərpa prosesinizi ən yaxşı şəkildə idarə etmək üçün mütəxəssislərin bilik və təcrübəsi lazımdır. Səhhətinizlə bağlı hər hansı problemlə qarşılaşdığınız zaman ən yaxşı addım vaxt itirmədən bir mütəxəssisə müraciət etmək olardı.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
