ABŞ-də qızılcaya yoluxma hallarının sayı son 25 ildə ən yüksək həddə çatıb.
Bu il 1270-dən çox xəstəlik təsdiqlənib.
Con Hopkins Universitetinin yeni məlumatlarına görə, bu rəqəm 2019-cu ildə müəyyən edilmiş 1,274 hadisənin əvvəlki rekordunu üstələyir. Mütəxəssislər yoluxanların həqiqi sayının daha çox ola biləcəyindən şübhələnirlər, çünki bir çox hallar bildirilmir.
Bu il indiyədək ABŞ-də qızılcadan üç nəfər ölüb. Onların heç biri peyvənd olunmayıb.
Turkustan.az Cebheinfo.az-a istinadən xatırladır ki, dünyanın ən yoluxucu xəstəliklərindən biri olan qızılcanın 2000-ci ildə ABŞ-da qızılca, məxmərək və məxmərək (MMR) peyvəndinin geniş tətbiqi sayəsində aradan qaldırıldığı elan edilmişdir.
Yeni hallar peyvənd nisbətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalması ilə əlaqədardır.
İndiyə qədər 750-dən çox hadisə ilə ən böyük epidemiya yanvar ayında Qərbi Texasda başlayıb. Xəstəliyin başladığı ərazidə uşaqlıq peyvəndi ilə bağlı ən aşağı nisbətlərdən biri qeydə alınıb.
Demək olar ki, hər dörd uşaq bağçasından biri 2024-25-ci tədris ili üçün tələb olunan qızılca, parotit və məxmərək (MMR) peyvəndi olunmayıb. Hava nəqliyyatı da xəstəliyin yayılmasına səbəb olub. Koloradoda qızılcaya yoluxmuş ştatdankənar bir səyahətçi, yoluxucu olarkən bir təyyarədə səyahət etdi və bu, o zaman hava limanında olan insanlar da daxil olmaqla bir neçə yeni hadisəyə səbəb olub.
Qızılca ilə bağlı təhlükəli vəzyyət dünyada 2023-cü ildə qeydə alınıb. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) dünya miqyasında qızılcaya yoluxma hallarının 2023-cü ildə 2022-ci ilə nisbətən iki dəfə artdığı haqda məlumat yayıb.
ÜST-ün məlumatları göstərir ki, 2023-cü ildə 321582, 2024-cü ildə isə 94 000-dən çox yoluxma qeydə alınıb. Həmin il Azərbaycanda da vəziyyət stail olmayıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, Azərbaycanda 2022-ci ildə qızılcaya yoluxma sadəcə 1 nəfərdə qeydə alınıbsa, 2023-cü ilin yanvar-noyabr ayları arasında bu say 1493-ə çatıb.
Ölkəmizdə qızılcaya yoluxma məktəb və bağça yaşlı uşaqlar arasında üstünlük təşkil edib. Bu barədə TƏBİB-in əmin ilin noyabrında yaydığı məlumatda qeyd edilirdi. Xəstələr TƏBİB-in tabeli tibb müəssisələrində fəaliyyət göstərən yoluxucu xəstəliklər şöbələrinə yatırılaraq müalicəyə cəlb olunublar.
Müalicə xərcləri icbari tibbi sığortanın Xidmətlər Zərfi çərçivəsində ödənilir. Nəzərinizə çatdırmaq istəyirik ki, TƏBİB-in tabeliyində Bakı şəhəri üzrə 17, Sumqayıt şəhəri üzrə 2, regionlarda isə 48 yoluxucu xəstəliklər şöbəsi fəaliyyət göstərib, çarpayı sayı cəmi 1400-ə qədər olub.
Ölkəmizdə qızılca xəstəliyinə son illər ərzində yoluxma nadir hallarda qeydə alınıb, hətta bəzi illərdə, ümumiyyətlə, yoluxma olmayıb, ən yüksək yoluxma isə 2018-ci ildə qeydə alınıb. Bu da daha çox 40 yaşdan yuxarı əhali arasında müşahidə olunub və dövlət tərəfindən təqvimdən kənar peyvənd kampaniyalarına başlanılıb.
Qızılca xəstəliyinə yoluxmaların bu tipli artımları Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) tərəfindən proqnozlaşdırılmışdır. Belə ki, hazırda Avropa regionunda da yoluxma sayları payız-qız aylarında artım göstərməkdədir. Bunun əsas səbəbi peyvəndlənmə yaş dövrünün COVID-19 pandemiyasına təsadüf edən uşaqların olmasıdır ki, məhdudlaşma tədbirlərinə bağlı olaraq onlar peyvəndlənmədən kənar qalıblar.
Ümumiyyətlə, yoluxmalar daha çox məktəb və bağça yaşlı uşaqlar arasında üstünlük təşkil edir. Bu xəstəlik uşaqlıq dövrünün infeksion xəstəliklərindən hesab olunur, virus mənşəli xəstəlikdir və özü sağalan xəstəliklər qrupuna daxildir. Yəni bu, o deməkdir ki, xəstəliyin xüsusi spesifik müalicəsi yoxdur.
Qızılca xəstəliyi adətən stasionar müalicəyə ehtiyacı olmayan, ev şəraitində izolyasiya olunaraq müalicə edilən xəstəlikdir. Bu xəstələr ailə sağlamlıq mərkəzlərinin həkimləri tərəfindən nəzarətə götürülür.
Bir sıra hallarda yoluxmuş şəxslərdə xəstəliyin ağırlaşma halları baş verə bilər. Bunlara pnevmoniya, orta qulağın iltihabı, bağırsaq mənşəli ağırlaşmalar, ensefalit, meningit və s. aiddir.
Qızılca xəstəliyinə qarşı spesifik vaksin mövcuddur və milli peyvənd təqviminə daxil edilib. Sözügedən peyvənd uşaqlara 12 aylığında və 6 yaşında tətbiq olunur. Xəstəliyə yoluxmaqdan, baş verə biləcək ağırlaşmalardan, bu ağırlaşmaların gələcək fəsadlarından qorunmaq üçün vaksinasiya olduqca vacibdir. Qızılca əleyhinə peyvənd ölkəmizdə milli peyvənd təqviminə 1994-cü ildə daxil olub və hazırda bütün ailə sağlamlıq mərkəzlərində ödənişsiz şəkildə tətbiq olunur.
Hazırda isə Azərbaycanda qızılca xəstəliyi qeydə alınmır.
Bu barədə Səhiyyə Nazirliyi Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, Azərbaycanda kifayət qədər həm uşaqların vaksinasiyası üçün Qızılca-Parotit-Məxmərək peyvəndi, həm də böyük yașlı əhali üçün Qızılca-Məxmərək peyvəndi mövcuddur:
“Ölkədə epidemiloji vəziyyət sabitdir”.
