Dəməşq yaxınlığında Suriya qüvvələri ilə druzlar arasında yaşanan qarşıdurmadan sonra tərəflər danışıqlar apararaq razılıq əldə ediblər. Lakin bölgədə vəziyyət hələ də gərgin olaraq qalır.
İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu və müdafiə naziri İsrail Katzın yayımladığı birgə bəyanatda qeyd olunub ki, hücum Suriya rejiminə açıq bir siqnal idi. Bəyanatda həmçinin İsrailin qoşunlarının Dəməşqin cənubuna göndərilməsinə və ya druz icması üçün hər hansı təhlükəyə icazə verməyəcəyi bildirilir. Təl-Əviv bununla druzların müdafiəsini qalxdığını elan etmiş oldu. Bəzi ekspertlərin fikrincə, Dəməşqdə yenidən hökumət dəyişikliyinə cəhd göstərilə, yaxud Suriyanın parçalanması məqsədilə yeni proses başladıla bilər.
Müharibədən yeni çıxmış Suriyanın təkrar münaqişə ocağına çevrilməsi gözlənilirmi? Bu ölkənin parçalanması ssenarisi nə dərəcə real görünür?
Globalinfo.az-a danışan politoloq Rüstəm Tağızadə bildirib ki, druzlar ilə hökumət qüvvələri arasında gərginliyin olması gözlənilən idi:
“Aprelin 30-da Dəməşq yaxınlığında baş verən hadisələr, Caramana və Sahnaya bölgələrində məzhəb zorakılığı baş verdikdən sonra Suriyanın druz azlığını qorumaq üçün bir xəbərdarlıq kimi qiymətləndirilir. Lakin humanitar pərdələr arxasında strateji hesablamalar mövcuddur. İsrail, Suriyanın yeni rejiminə bildirir ki, İranın “vəkillərinə” nəzarət etməkdə uğursuzluq və ya azlıqlara qarşı hər hansı təcavüz, yenidən müdaxiləyə səbəb olacaq. Bu mesajın göndərilməsi mərhələsi, ümumiyyətlə, İranın regional şəbəkəsinə qarşı xərcləri tətbiq etmək məqsədilə, düşmən infrastrukturuna yönəlmiş davamlı aşağı səviyyəli zərbələr kampaniyasına başlanmazdan əvvəl həyata keçirilir.
Suriya hökumətinin ekstremist fraksiyaları cilovlamaq üçün məhdud imkanlar göstərdiyi bir şəraitdə Təl-Əvivin hərbi doktrinası, baş qərargah rəisi tərəfindən təsdiq edildi. Son bəyanatlara əsasən, İranın dəstəklədiyi milislərin İsrailin təhlükəsizlik maraqlarına qarşı hücumları davam etdirəcəkləri təqdirdə, Suriyadakı rejimin hədəflərinə açıq zərbələrin endirilməsi nəzərdə tutulur”.
Rüstəm Tağızadə
Politoloqun sözlərinə görə, bundan sonra, İsrailin Suriyanın hərbi infrastrukturlarına, xüsusilə İran qüvvələri tərəfindən dəstəklənən obyektlərə qarşı əməliyyatlar keçirməsi mümkündür:
“Türkiyə, İsrailin zərbələrinə etirazını Suriyanın suverenliyinin pozulması kimi qiymətləndirir. Lakin Ankara da İranın və sərhəd yaxınlığındakı ekstremist qrupların qarşısını almaqla bağlı Təl-Əvivin maraqlarını bölüşür. Türkiyə liderləri açıq şəkildə təcavüzləri pisləyirlər, lakin pərdəarxasında Ankara və Təl-Əviv arasında əməliyyatlara qarşı koordinasiya var. Bu, zərbələrin Türkiyənin Suriyanın şimalındakı əməliyyatlarını pozmamasını təmin etmək məqsədini güdür.
Gələcəkdə ara-sıra siyasi çəkişmələri, məsələn, Türkiyə Xarici İşlər Nazirinin “təcavüzü” pisləyən bəyanatlarını görə bilərik. Amma rəsmi Ankara birbaşa qarşıdurmalardan qaçaraq əməliyyat baxımından praqmatik bir yanaşma sərgiləyəcəkdir.
İsrailin Suriya kampaniyası artıq “idarə olunan məcburiyyət” mərhələsinə qədəm qoyub. Bu mərhələ, İranın təsirini azaltmaq, simpatik azlıqları qorumaq və Bəşər Əsəddən sonrakı təhlükəsizlik nizamını formalaşdırmaq məqsədini güdür. Təl-Əviv, Rusiya ilə münaqişənin aradan qaldırılması, ABŞ-ın səssiz təsdiqi və Türkiyənin praqmatik təmkinliliyi sayəsində bu “kölgə müharibəsi”ni davam etdirməyə hazırdır. Güc proyeksiyasını isə daim mövcud olan gərginlik risklərinə qarşı diqqətlə tarazlayır”.
