HƏMAS atəşkəsi qəbul etsə də, İsrailin Rəfaha hücumu dünyada böyük əks-səda doğurub. Türkiyənin İsrailə qarşı addımları dünyada domino effekti yarada bilər.
Turkustan.az xəbər verir ki, HƏMAS-ın atəşkəsi qəbul etməsinə baxmayaraq İsrail Rəfaha hücum edərkən bütün gözlər Qərb ölkələrinə çevrildi.
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın “Bütün Qərb aktyorlarını İsrail rəhbərliyinə təzyiq göstərməyə çağırıram” sözlərindən sonra Ankaranın bu mövzuda səyləri daha da artıb. Ankara bir tərəfdən Cənubi Afrika Respublikasının İsrailə qarşı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində (ICJ) qaldırdığı işə müdaxilə etmək üçün hazırlıqlarını davam etdirir, digər tərəfdən isə təşkilatında olduğu dövlətləri məcbur edir. üzvü İsraillə bağlı addımlar atacaq.
Türkiyənin İsraillə bağlı siyasətini qiymətləndirən beynəlxalq hüquq eksperti Dos. Dr. Hakan Erkiner İsrailin insanlıq naminə qarşı çıxmalı olduğunu və Türkiyənin bu mövzuda hər platformada səsini ucaltdığını qeyd edib.
Beynəlxalq hüquqda dövlətlərin İsrailə təzyiq etmək imkanının olduğunu bildirən Erkiner, kommersiya və ya iqtisadi mənada görülən tədbirlərin “əks tədbirlər” adlandırıldığını bildirib. Erkiner : “Ölkələr İsrailə qarşı sərt tədbirlər görsələr, bu, ciddi təzyiq yaradacaq. Türkiyə də bunu etdi, tək qalmamalıdır. Ankara xarici siyasətdə atdığı addımlarla ciddi liderlik nümayiş etdirdi. Türk Dövlətləri Təşkilatı və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatındakı hazırkı mövqeyimizlə dünyanın liderləri olduğumuz göstərildi. “Türkiyəni başqa ölkələr izləsə və tək qalmasa, edilənlər öz təsirini göstərəcək.
Hadisənin təkcə Qəzzaya aid olmadığını deyən Hakan Erkiner , “Qəzzada ədalətsizliyə qarşı çıxmaq həm də Türkiyənin öz demokratiyasını qorumaq deməkdir. Dünyada sionizmi tənqid edən hər kəs dərhal o ölkədə çevriliş və ya buna bənzər cəhdlər yaşadı. Sionizmə təslim olsanız, demokratiyanızı müdafiə edə bilməzsiniz. “Görülənlər təkcə irəliyə doğru atılmış fədakar addım deyil, həm də Türkiyənin özünün çiçəklənməsi və inkişafı üçün ehtiyac duyduğu demokratik rejimin uzunmüddətli müdafiəsi üçün uzaqgörənlikdir .
Dos. Dr. Ekiner Türkiyə kimi regional gücün İsrailə qarşı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində açılan soyqırım iddiasına tərəf olmaq iradəsini göstərməsinin İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı üzvləri və digər dövlətlər üçün öncül bir missiya olacağını vurğuladı və dedi : Türkiyənin coğrafiyasında bir çəkisi var. “Əgər ölkələr İsrailə qarşı bu tədbirləri sərt şəkildə görsələr, bu, təzyiq yaradacaq .
Türkiyənin İsrailin bir nömrəli polad ixracatçısı olduğunu ifadə edən Hakan Erkiner, “Ola bilsin ki, milyonlarla dollarlıq müqavilələr var. Bununla belə, belə ehtiyatlı qərar hələ də qəbul edilib. Çünki xalqın gələcəyi təhlükə altındadır. “Bir qurban var ki, onu görməməzlikdən gəlmək olmaz.
İsrail mətbuatı Ankaranın bu addımının domino effekti yaradacağından narahatlığını ifadə etsə də, 2023-cü ilə kimi Türkiyədən 5,5 milyard dollar alan Təl-Əviv ticarətin kəsilməsi ilə bağlı ciddi çətinliklər yaşayacaq. Xüsusilə tikinti sektorunun təsirlənəcəyi gözlənilir. Koç Universiteti Müəllim Dr. Altay Atlı, “Şübhəsiz ki, Qəzzada yaşanan dramlara reaksiya olaraq atılan bu tədbirin ticarət ölçüsündən çox kənar bir mənası var. Türkiyənin ticarəti dayandırması İsrail üçün vaxt və pul itkisi deməkdir. İstehlakçılar və istehsalçılar üçün xərclər artacaq. Ölkədə inflyasiya təzyiqləri güclənəcək. Bu vəziyyətin fərqli təsirləri olacaq və digər ölkələrin də İsrailə ticarət məhdudiyyətləri qoyması gözlənilə bilər.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
