Yaşıl iqtisadiyyat üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən mineralların emalında artıq üstünlük təşkil edən Çin bütün dünyada bu mədənlərdə iştirakını genişləndirir. Bu, həmçinin Çin biznesləri ilə ev sahibi icmalar arasında gərginliyi artırır.
Turkustan.az xəbər verir ki, mədən nəşrləri, korporativ, hökumət və media mənbələrinə görə, Çin son on ildə dünya üzrə çoxlu yeni mədən investisiyaları həyata keçirib. BBC hesablayıb ki, öz paylarına əsasən, Çin şirkətləri bu gün litium istehsal edən və ya mineralın istehsalı üçün tikilməkdə olan layihələrin 33 faizinə nəzarət edirlər. Lakin Çin biznesləri böyüdükcə, digər beynəlxalq mədən nəhənglərinə tez-tez vurulanlara bənzər sui-istifadə ittihamları ilə üzləşdilər. BBC Qlobal Çin Bölməsi, kobalt, nikel və ya manqan minerallarından birini çıxarmaq üçün nəzərdə tutulmuş Çin şirkətlərinin pay sahibi olduğu dünya üzrə ən azı 62 mədən layihəsini müəyyən edib.
Bütün bunlar elektrik nəqliyyat vasitələrində istifadə olunan litium-ion batareyaları hazırlamaq üçün istifadə olunur; Bu batareyalar günəş panelləri ilə birlikdə indi Çin üçün yüksək sənaye prioritetləri sırasındadır. Çinin pay sahibi olduğu bəzi layihələr bu mineralların dünyada ən böyük istehsalçıları arasındadır.
Bir il əvvəl, CCCMC kimi tanınan Çin Mədən Ticarət Palatası, Çinə məxsus mədən layihələrinə qarşı şikayətlərin həllinə yönəlmiş şikayət mexanizmi yaratmağa başladı.
Palatanın sözçüsü Lelia Li deyir ki, şirkətlər yerli icmalarla və ya QHT-lərlə əlaqə yaratmaq üçün "həm mədəni, həm də dil qabiliyyətinə malik deyillər".
Lakin mexanizm hələ tam işləmir. Göründüyü kimi, Çinin xarici mədənçilik fəaliyyətlərində iştirakı artacaq.
Böyük Britaniyada yerləşən İqlim Analitik Mərkəzinin Asiya Proqramı Direktoru Aditya Lolla deyir ki, bu, təkcə əsas bazara nəzarət etmək üçün “geosiyasi oyun” deyil, həm də biznes nöqteyi-nəzərindən məna kəsb edir.
"Almalar Çin şirkətləri tərəfindən həyata keçirilir, çünki onlar üçün hər şey mənfəətdir" deyir.
Nəticədə çinli işçilər dünya üzrə mədən layihələrinə göndərilməyə davam edəcəklər. Bu layihələr tez-tez onlara yaxşı pul qazanmaq şansı verir.
Çinin Konqodakı kobalt mədənlərində 10 il işləmiş Vanq Qanq da onlardan biridir. 48 yaşlı işçi şirkət tərəfindən verilən yaşayış yerində qalır, personalın yeməkxanasında yemək yeyir , həftənin yeddi günü gündə 10 saat işləyir və ayda dörd gün istirahət edir.
O, ailəsini Çinin Hubei əyalətində tərk etməyə razılaşır, çünki orada qazana biləcəyindən daha çox qazanır. O, həmçinin Konqonun aydın səmalarından və uca meşələrindən həzz alır.
O, yerli mədən işçiləri ilə fransız, suahili və ingilis dillərinin qarışığında ünsiyyət qurur, lakin deyir: "Biz işlə bağlı məsələlərdən başqa nadir hallarda söhbət edirik."
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
